Onder bestuursvormen versta ik hier de verschillende bestuurders die in de Azulische maatschappij kunnen bestaan en hoe deze gerelateerd aan elkaar zijn. De bestuurders staan in orde van status.
Curexi (Keizer)
De Curexi bezit de absolute macht over alles. Dit geldt in zekere zin ook ten aanzien van de Kerk, maar dit betreft het wereldlijke aspect en niet het geestelijke. De Curexi is aan niets gebonden, hoewel historisch gezien hij de stad Terazon ook in bezit moet hebben, anders wordt hij gezien als Xokurexi (Tegenkeizer). De titel is na de val van het Vierde Rijk niet meer gevoerd.
Curzon (Landvoogd)
De Curzon is de vervanger van de Curexi in zijn absentie of wanneer de Curexi niet in staat is zelf te regeren. De positie werd ingevoerd gedurende het Vierde Rijk om minderjarige Curexi te ondersteunen. Traditioneel was de Curzon niet van het Huis Plentagonunte Capeti of een hoge edelman die in staat zou kunnen zijn de dynastie te vervangen. De positie werd in het Vijfde Rijk als hoogste bestuurder ingevoerd.
Upargxi (Keizerlijke Prins)
De Upargxi waren de volwassen mannelijke opvolgers van de Curexi tijdens het Vierde Rijk. Er waren er nooit meer dan drie van en de titel kon naast een andere adellijke titel gedragen worden. De titel was niet gebonden aan een domein of stad, maar werd wel gekoppeld aan een landsdeel waar deze gewoonlijk actiever was. De Upargxi stond nog boven de Imprexi. De titel is sinds 7112 niet meer gevoerd.
Imprexi (Vorst)
De Imprexi is het equivalent aan een koning, de heerser over een land. De Imprexi is niet gebonden aan een stad of een domein.
Katexi (Zeeheer)
De Katexi is een unieke titel in Epis Azuli. Zij is niet vererfelijk en wordt niet gekozen maar benoemd door de Curexi of de Curzon. De Katexi is de beheerder van een zeedomein. Alle edelen beneden Imprexi zijn ondergeschikt aan de Katexi. Deze rechten gelden alleen op het water en buiten vijf kilometer van een kust.
Peroxi (Prins)
De Peroxi is niet per definitie zelfstandig, maar kan ondergeschikt zijn aan een Imprexi. De Peroxi is gewoonlijk gebonden aan een stad of domein, maar de titel wordt ook gedragen door de kinderen van de Imprexi. Daarnaast bestaan er ook Peroxi-Apaze (rijksprins). Deze bezit geen stad of domein maar beheert meerdere domeinen en steden voor de Imprexi, inclusief de vrije landen. De rechten die hij bezit zijn afhankelijk van de Imprexi.
Baishoipe (Bisschop)
De Baishoipe of Baishoipe-Argxi (Aartsbisschop) is gewoonlijk een geestelijk bestuurder over een domein, maar in Epis Azuli is deze in sommige gevallen wereldlijk bestuurder, waarbij deze ook edelen onder zich kan hebben. De status van de Baishoipe wordt equivalent gesteld aan deze van Peroxi.
Hagxi-Upexte (Groot-Hertog)
De Hagxi-Upexte was oorspronkelijk een Hagxi met militaire voorrechten. In tijden van oorlog nam hij de leiding onder zijn gelijken. De Hagxi-Upexte waren gebonden aan steden of domeinen, maar over de tijd verloren de meeste domein-gebonden Hagxi-Upexte aan macht door versplintering of verlies van hun domein en verwatering van hun loyaliteit, zodat vooral de stedelijke Hagxi-Upexte hun status behielden. Een derde categorie betrefte de Hagxi-Upexte van Hargast die equivalent zijn aan de Peroxi-Apaze en ookwel Hagxi-Apaze (rijkshertog) worden genoemd en in plaats van een Peroxi-Apaze domeinen en steden beheren voor een Vorst. Deze Hagxi-Upexte hebben wel macht over een Hagxi. De Hagxi-Upexte is ondergeschikt aan een Imprexi of Peroxi.
Hagxi (Hertog)
De Hagxi zijn een rang tussen Peroxi en Cante. Een Hagxi is echter niet ondergeschikt aan een Hagxi-Upexte behalve in tijden van oorlog. Een uitzondering betreft de zogenaamde Hagxi-Apaze. De Hagxi heersen over steden of domeinen, waarbij de laatsten gewoonlijk Kurhagxi (landhertog) worden genoemd.
Temagxi
De Temagxi is een unieke Azulische titel omdat de drager niet mag huwen met adel (vanaf Cante), maar de titel is wel vererfelijk. Zij zijn in feite erfelijke gouverneurs en besturen een stad of domein. Omdat de titel zo uniek is heeft zij zodanig veel status verworven dat zij in rang boven de Cante worden geplaatst.
Cante (Graaf)
De Cante is de laagste adellijke rang en ondergeschikt aan alle bovenstaande rangen. Een uitzondering betreft de Curocante (landgraaf) die het toegestaan is onafhankelijk te zijn. De Cante heerst over een stad en directe ommelanden. Een Cante die heerst over een domein wordt gewoonlijk Curocante genoemd. In het Vierde Rijk is er een variant op de Curocante geïntroduceerd, waarbij deze titel wordt vergeven door de Curzon aan edelen die dienen als beheerder en beschermer van een geografische eenheid, waarbij de positie niet vererfelijk is. Om verwarring te voorkomen noemt men deze ook wel Cante-Apaze (rijksgraaf).
Elk dorp dat stadsrechten verkrijgt heeft het recht om een Cante toegewezen te krijgen. Gewoonlijk gebeurt het andersom en wordt een dorp tot stad verheven om iemand tot een Cante te kunnen maken.
Apaime (Baron)
De Apaime (ruwweg vertaald met Rijksboer) is geen adel in de officiële zin, maar in feite de beheerder van een landgoed, en is altijd ondergeschikt aan een hogere edelman. Zolang de Apaime kan voldoen aan zijn verplichtingen mag zijn leenheer hem niet onteigenen en wordt de titel geërfd door de door de Apaime aangewezen opvolger. De leenheer kan de Apaime wel uitkopen. De leenheer kan de Apaime ook clementie schenken indien hij niet kan voldoen aan zijn verplichtingen. Een Apaime woont gewoonlijk niet in een stad, maar in een kasteel of huis. Hier kan wel weer een dorp bij liggen.
Phoizen (Gouverneur)
De Phoizen is een gekozen bestuurder voor een domein. De titel wordt binnen het Vierde Rijk vooral gebruikt door de Landvoogdij als Phoizen-Xunexte (Gouverneur-Generaal), waarbij de Phoizen naast zijn bestuurlijke functies ook een militaire functie bekleedt. Voor het bondsterritorium Azule wordt de Phoizen-Xunexte gekozen door de lokale bevolking.
Atoxar (Kerkelijke militaire gouverneur)
Een tegenwoordig vrij zeldzame titel. Een Atoxar is een Latoxi die ook soldaten onder zich heeft en zorg draagt voor de verdediging van het domein dat hij beheert. De titel is vooral te vinden in dunbevolkte gebieden, zoals het noorden van Hadetanun en Ulpe.
Latoxi (Kerkelijke gouverneur)
Een Latoxi wordt gewoonlijk aangesteld wanneer de landerijen van de Kerk te omvangrijk zijn om door de kerkbestuurder te worden beheerd. Hun aantal is de afgelopen eeuwen toegenomen in de kerklanden waar adellijke titels zijn uitgestorven doordat de Kerk niemand tot adel kan verheffen.
Tetexi (Heer)
De Tetexi bestuurt een stad of dorp voor Curocante of een hogere edelman. Hij wordt benoemd door zijn leenheer, maar traditioneel is de positie vererfbaar in een familie. De erfrechten verschillen per staat. Een Tetexi kan zijn status ook verwerven. Dit gebeurt vooral in de dunbevolkte regio's in het binnenland waar zich weinig tot geen adel bevindt.
Daiteze (Burgemeester/Regent)
De Daiteze is altijd een gekozen bestuurder, hetzij door een edele of de lokale bevolking. De Daiteze kan een stad of dorp besturen. Deze positie is equivalent aan die van burgemeester. Het is een adellijke titel en niet vererfelijk. Edelen benoemen gewoonlijk een Daiteze als plaatsvervanger bij langdurige afwezigheid. Deze positie is equivalent aan die van Regent.
Voor de stad Terazon heet de hoogste bestuurder Daiteze-Upexte (Groot-Daiteze) en deze positie wordt altijd bekleed door de Phoizen-Xunexte van Azule.
De rang van een Daiteze is afhankelijk van zijn positie. De Groot-Daiteze van Terazon wordt gelijk gesteld met een Groot-Hertog van een stad. De Daiteze van een dorp, wat het meeste voor komt, staat onder een Tetexi.
Taquxiume (Hereboer)
Niet al het land wordt bestuurd door een edele die weer ondergeschikt is aan een hogere edele. Binnen Epis Azuli zijn er vele tienduizenden Taquxiume, zogeheten vrije boeren, die alleen verantwoording schuldig zijn aan de staat, en dat betreft dan ook alleen het betalen van hun belastingen.
De Taquxiume zijn gecreëerd door de eerste Curexi van het Vierde Rijk om een nieuwe stand te creëren die alleen verantwoording schuldig was aan de Curexi. De stand diende ook om loyale soldaten te belonen met land. De functie van de Taquxiume was vooral bedoeld om de extra zonen van een Taquxiume vrije toegang te geven tot het leger opdat deze zijn land niet hoefde op te delen en de Curexi een vrije aanwas kreeg van soldaten die carrière wilden maken. De Curexi beloonden dan ook talent en vele van deze extra zonen werden generaal of verheven in de adelstand.
De Curexi richtte de regels zo in dat deze extra zonen vrij hadden in de periodes dat de Taquxiume extra mankracht nodig had om zijn land te bewerken. Daarnaast was het ook gewoon dat de soldaten een deel van hun soldij naar hun vader stuurden te ondersteuning.
Een andere wet was dat de staat voor de uitrusting zorgde van de zonen van de Taquxiume wanneer deze in het leger dienden. Dit gold niet voor de edelen. Wanneer zij voor soldaten moesten zorgen uit hun eigen boeren (in dit geval pachters) dan moesten zij zelf hun uitrustingen betalen.
Een Taquxiume kan zijn land weer onderverpachten aan andere boeren.
