Ik ben niet van plan de taal van Epis Azuli, dat een soort hybride is tussen Latijn en Grieks, op een basis van Azteeks en mijn eigen verzinsels, uit te werken. Desondanks heb ik toch hier en daar woorden bedacht en in deze sectie zal ik al deze in een lijstje zetten.
De Azulische taal maakt geen onderscheid tussen man of vrouw, woorden hebben dan ook geen geslacht en werkwoordsvervoegingen kennen ook geen aanduiding die dit verschil toont. Er zijn wel woorden die onderscheid maken tussen man en vrouw, net zoals er onderscheid is in status.
ademirale - admiraal; bevelhebber van meerdere schepen
agrejorn - krijgsheer; bevelhebber van de stammen onder de Xorai; later de officiële titel van de generaal-regenten van het koninkrijk Xoromendri
agun - commandant; bevelhebber van een bataljon
aima - schild
aimige - schildpad
aimo-episti - zware cavalerie
aimo-epomi - zware cavalerist
aimo-xamisti - zware infanterie
aimo-xamixte - zware infanterist
aitixe - zwaar (gewicht)
akaxti - opper (het hoger gelegen land) [akazen - opper (bijvoeglijk)]; zo betekent [Mezembri-Akazen - Opper-Mezembri] en [Akaxti Xununto - het Hoogland van Xunundri]
akular (mv. akulasi) - speerwerper
aletai - stedeling
aletanquize - nieuwe stad; recente uitbreiding van een stad
alete (mv. aletin) - de stad; een nederzetting met stadsrechten; in het Vierde Rijk werd voor een alete direct een Cante benoemd of hoger; een plaats kreeg automatisch stadsrechten wanneer zij een eigen Cante toegewezen kreeg [aleto - van de stad, prefix]
aletogenegxi - stadsedelman; alle adellijke titels die gebonden zijn aan een stad
aleto tellon - stadsraad; het bestuur van de stad
aletotemexi - aanduiding voor commandant van een stadswacht
aletuweze - oude stad; oorspronkelijke deel van een stad
aluti - het zuiden [uluzi - zuid/zuidelijke]
anquis - nieuw [anquize - nieuwe]
apaime - baron (beperktere titel), beheerder van een landgoed
apeluis - middelgroot (status) [apeluze - iets of persoon van middelgrote status]
apexti - het noorden [opazhi - noord/noordelijke]
argome - de tweede man, de plaatsvervanger van een argxi wanneer deze niet beschikbaar is
argxi - eerste onder zijn gelijken. Een aparte toevoeging die werd toegevoegd aan titels om onderscheid te maken in macht terwijl de status gelijk was. In kloosters gebruikt als benaming van de overste
askar (mv. askasi) - militaire rang equivalent aan kapitein. Oeroude titel uit het begin van het Eerste Rijk die een militaire verlengstuk van de koning aan duidde. Toen de legers groter werden kwam een xunexte boven de askar te staan. Door verdere schaalvergroting en rangen onder de xunexte daalde de status van askar. De rang werd verder onderverdeeld in lakar, sarkar, tukar en zaikar.
askar-xunexte - militaire rang equivalent aan kapitein-generaal. Duidt een bevelhebber aan van een speciale eenheid zoals de Sessulische Garde
asto - gemaal (zowel mannelijk als vrouwelijk) van een adellijk persoon, gewoonlijk vervoegd als as, bijvoorbeeld as-peroxi; om deze reden is er geen meervoudsvorm
asun (mv. asunin) - echtgenoot (zowel mannelijk als vrouwelijk)
asxi (mv. asozin) - gemaal van een edele; generieke variant van asto
ataze - slotvoogd, persoon die het dagelijkse reilen en zeilen van een fort of kasteel uit voert maar geen militair command heeft.
atomitern - garnizoen (van een fort)
atoxar (mv. atoxasi) - militair gouverneur van de Kerk; een tegenwoordig vrij zeldzame titel. Een atoxar is een latoxi die ook soldaten onder zich heeft en zorg draagt voor de verdediging van het domein dat hij beheert. De titel is vooral te vinden in dunbevolkte gebieden, zoals het noorden van Hadetanun en Ulpe. Oorspronkelijk was een atoxar de militaire bevelhebber van een fort
atun - het fort [ata (ada) - fort (bijvoeglijk, suffix)]
autis - volwassen; rijp [autze - rijpe; of - aanduiding voor een volwassen maar nog niet oude persoon]
baishoipe - bisschop, bewaarder van het geloof van Ba
baishoipe-argxi - aartsbisschop
baitixante - missionaris, boodschapper van Ba
calan - (geld)belasting
calaxte - hoofd van de belastingdienst
calaze - belastinginner
cantargxi - oppergraaf; een titel die in de vroege periode van het koninkrijk Xoromendri werd gebruikt voor de bestuurders van de provincie, gewoonlijk geselecteerd uit de reguliere graven
cante (mv. cantin) - graaf; oorspronkelijk reguliere adellijke titel in Xoromendri en vanaf het Vierde Rijk ook gemeengoed in Epis Azuli
cante-apaze - rijksgraaf, landgraaf die door de Landvoogd is benoemd
cen - één [ci/xi - eerste]
cerun - een titel met een brede betekenis van de term opzichter die een vroegere tijden werd gebruikt. Dit kon een rentmeester zijn van een landerij, maar ook de paardenmeester van de Cunnux. De essentie van de titel was een aanduiding van plaatsvervanger of uitvoerder van iemand met hogere rang.
cexiaca - de staat/natie
cexiaxti - de staatsburgers
cexiaze - ambtenaar, letterlijke 'dienaar van de staat'
cistar - gardist, bewaker of lijfwacht
cistern kallun - huisgarde, persoonlijke lijfwacht van een edele
Cistern Sessuli - Sessulische Garde, lijfwacht van de kardinalen en aarts-/bisschoppen
Cistern Veturi - Veturische Garde; lijfwacht van de keizer/landvoogd
cunnux - oude titel voor de heersers van het Eerste tot en met het Derde Rijk, later geïdentificeerd met keizer; oorsprong onbekend
cureme - aanspreekvorm/titel van de kinderen van een curexi, vergelijkbaar met prins
curexi (mv. curezin) - Land's Heerser (keizertitel in het Vierde Rijk)
curocante - landgraaf
curogenegxi - landedelman; alle adellijke titels die gebonden zijn aan een domein
curomaxaizte - landspriester, hoofd van de priesters wanneer er zoveel zijn dat er een organisatie nodig zijn. Dit is meestal zo in de steden. Uit de curomaxaizte worden gewoonlijk de bisschoppen gekozen.
Curo Tellon - Landsraad
curzon - Landvoogd
curzondaul - landvoogdij
daiteze (mv. daitezin) - administratief bestuurder (burgemeester/regent), soort van niet-adelijke apaime, meestal de rechterhand of plaatsvervanger van een edelman of kerkbestuurder
daiten - het bestuur
daiteron(mv. daiteri) - administrator; algemene term voor een regeringsfunctionaris
daxti - de jurisdictie [daul - de jurisdictie van; gewoonlijk gebruikt als suffix]
deme - paleis
demecante - variant op xicante; gebruikt in periodes wanneer er veel xicantes waren aan het hof en er een verschil in status duidbaar was. De demecante was van lagere status
demecistar - paleisgardist
demecistern - paleisgarde
demetemexi - bevelhebber van de paleiswacht, gewoonlijk met de rang van agun
demexi - paleismeester; verzorgt de reguliere activiteiten in een paleis
demeze - paleisdienaar; dienaren die in het paleis zorgen voor de bewoners en gasten en dus direct contact met hen hebben
demome - paleisdienaar van hoge rang, verantwoordelijk voor een vleugel of gebouw
diadome - aanspreekvorm voor de kinderen van een diadoxi
diadoxi (mv. diadozin) - (erf)opvolger (van een curexi)
doux - adelijke titel voor de naaste verwanten van de cunnux die niet zijn kinderen waren, later geïdentificeerd met hertog
dune (done) - stad (bijvoeglijk); letterlijk 'nederzetting van'; een dune heeft geen stadsrechten
echenti - aanspreekvorm of titel voor een vrouw van onbestemde edele afkomst
epal - paard
epaleze - paardenknecht
episti - ruiterij
Episti Khepar - elite eskader van lichte cavalerie, gewoonlijk lansiers, die veel dienst deden als boodschappers
Episti Upexte - de Grote Ruiterij; elite eskader van epxi (ridders)
epixte - ruiter (algemeen)
epome - cavalerist, gewapende ruiter zonder rang
epxi (mv. epozin) - ridder, vroeger elite ruiter van rang met hoge status
equun - antieke titel voor bezitters van paarden die in dienst waren van het rijk, meestal als boodschapper
eras - een ingewijd lid van de Kerk
erezti - de priesterstand; brede term voor ingewijde leden van de Kerk
exar (mv. exasi) - heerser (koning)
exargxi (mv. exargozin) - eerste onder de heersers; hoge koning; officiële titel van de heerser van het koninkrijk Xoromendri
exiuxti - jaarlijks (terugkerende gebeurtenis)
Genegoztanquize - de nieuwe aristocratie (term)
genegos - een edelman of -vrouw
genegozti - de adel/aristocratie
Genegoztuweze - de oude aristocratie (term)
genegxi (mv. genegozin) - aanspreekvorm of titel voor een edelman van onbestemde afkomst; de edelman hoeft geen titel te dragen maar kan wel lid zijn van een adellijke familie
genegxi-apaze - rijksedelman; een bijzondere speciale klasse van edelen
gite - rang van de verwanten van een cante of tenate in het koninkrijk Xoromendri
hagen-argxi - aartshertog
hagome - aanspreekvorm/titel van de kinderen van een hagxi
hagxi (mv. hagozin) - hertog
hagxi-apaze - rijkshertog, bijnaam voor de groot-hertogen van Hargast die meerdere domeinen beheren
hagxi-upexte - groot-hertog
hetixe - licht (gewicht)
hueis - groot, in mate van invloed en macht [hueize - iets of persoon van grote status]
iluzo - heilig
iluxte - heilig persoon
impreme - aanspreekvorm/titel van de kinderen van een imprexi, vergelijkbaar met prins
imprexi (mv. imprezin)- vorst (hoge prins)
inexi - leider van (een groep) mensen (algemene aanduiding)
iniosti - divisie van strijdwagens
inioxte - strijdwagenmenner; naam afgeleid van het Xorai woord nijote
ispun - adellijke titel gedurende het Eerste en Tweede Rijk, van gemiddelde rang, later geïdentificeerd met graaf
iwa - veer (van vogel)
iwo-episti - lichte cavalerie
iwo-epome - lichte cavalerist
iwo-xamisti - lichte infanterie
iwo-xamixte - lichte infanterist
ixati - het westen [axazi - west/westelijke]; letterlijk 'laatste licht'
ixta - laatste
izyux - antieke naam voor een pretendent van de keizerlijke troon
kallen - huis, thuis, de eigen woonplaats
kallize (mv. kallizin) - huismeester; de beheerder van een gebouw
kallon - huis, gemeenschapshuis, plaats waarin mensen bijeen komen
Kallon Azuli - Azulische Huis
kallon cexiaco - ministerie (letterlijke 'huis van de staat')
kallun - Huis (geslacht), door verwantschap verbonden gemeenschap (wat elkaar verbindt) met hoge status
kallun apeluze - Middel/Secundair Huis, geslacht waarvan de status zich tussen die van Groot en Klein bevindt
kallun hueize - Groot Huis, geslacht met veel invloed en macht
kallun tepize - Klein Huis, geslacht met enige invloed en macht
kardinale - kardinaal
kasse - Kascamandrisch (verbastering)
katar - zee (algemeen) [bijvoeglijk: kato 'van de zee'], zo betekent [Katar Nepenthe - Nepenthische Zee] en [Katar Xale - Xalische Zee]
katemixte - marinier (soldaat van het water/zee)
katen - water, [bijvoeglijk: katezen, 'nat' (is geen zelfstandig naamwoord)]
katexi (mv. katezin) - Heer van de Zee, speciale titel voor de opperbevelhebbers van de marine. Momenteel zijn er de Katexi Vespasis, Katexi Nepenthis en de Katexi Xalenis
kegun - sergeant; laagste militaire rang; bevelhebber van een eenheid van soldaten
kele - woud
keleze - boswachter, beheerder van een woud
kemaiti - heersende dynastie
khomei - aanspreekvorm voor een direct mannelijk lid, uitgezonderd de kinderen, van een adelijke familie welke over een bondsland heerst. Alleen bij hertog en lagere adel.
kiral - hart
koizar (mv. koizasi) - piekenier, letterlijk speerdrager
Koizern Xoravi - elite divisie van piekeniers
koizi - speer
konde - grens
kore - Xoromendrisch (verbastering) - naam voor West-Kepheramondri
koxti - het centrum [cozul - centraal, cozen - centrale]
kure - land (in algemene zin) [kuro/curo - van het land]
kureze - rentmeester, beheert het land voor een apaime of epxi indien deze daar geen tijd voor heeft
kurhagxi (mv. kurhagozin) - landshertog
kurokallon - landhuis
kuromitern - landwacht, naam voor lokale militia die de orde buiten de stad bewaken
kurotimon(mv. kurotimi) - landeigenaar
lacun - meer (geografisch)
lakar (mv. lakasi) - militaire rang equivalent aan kapitein; wordt gebruikt om een askar van lichte infanterie aan te duiden
latokemaiti - heersende dynastie van een domein
laton - domein
latoxi - gouverneur of rentmeester van de Kerk; een latoxi wordt gewoonlijk aangesteld wanneer de landerijen van de Kerk te omvangrijk zijn om door de kerkbestuurder te worden beheerd. Hun aantal is de afgelopen eeuwen toegenomen in de kerklanden waar adellijke titels zijn uitgestorven doordat de Kerk niemand tot adel kan verheffen.
legitas (mv. legitari) - permanente vertegenwoordiger van een rijksgrote in de Landsraad die voor hem stemt bij zijn afwezigheid [bijvoeglijk legito]
licas - orde; gemeenschap van gelijkgezinde mensen
licatomaxaizte - ordepriester, alternative term voor menetomaxaizte
licatun - kloostermeester; beheerder van een klooster
licatxi - grootmeester (bijvoorbeeld van een kloosterorde)
liun - luitenant; onderbevelhebber van een askar. Een titel die pas halverwege het Vierde Rijk werd ingevoerd vanwege de toenemende omvang van de legers.
lyux - titel die werd gegeven aan een zogenaamde krijgsheer, oftewel een opstandige of autonome Xunexte, gedurende het Eerste en Tweede Rijk.
machis - stabiel, onveranderlijk
maxaizte - priester
maxatzilen - tien [xatzili - tiende]
maxulen - vijf [xuli - vijfde]
menasti - de kloostergemeenschap
menaxte - kloosterling (zowel voor man of vrouw)
menetomaxaizte - zogenaamde kloosterpriesters die verbonden zijn aan een kloosterorde; onder de Mezunieten en Kardionieten nemen zij een bijzondere positie in
menexos - klooster
meneze - beheerder van een klooster, zonder gezag over de kloosterling, maar wel over de gebouwen en de landerijen.
mexal - zwaard
mexeze (mv. mexezin) - krijger, drager van een zwaard; vooral een aanduiding van een onafhankelijke krijger met status.
mezazti - een geslacht; een clan; een familie met een bijzondere sociale status
mezazti axeze - een familie met hoge status gebaseerd op rijkdom
mezazti cexize - een familie met hoge status gebaseerd op hoge functies binnen de staat
mezazti kenaze - een familie met hoge status die gebaseerd is op voormalige posities of rijkdom, maar dankzij gemaakte banden zich sociaal weet te handhaven
mezazti kotize - een familie met hoge status gebaseerd op adellijke titels die onder voorwaarden erfelijk zijn
mezazti kuwaze - een familie met hoge status gebaseerd op gegarandeerde erfelijke adellijke titels. Hiertoe behoren niet de families die de status van Kallun hebben
mezazti topaneze - een familie met hoge status gebaseerd op nauwe banden met de Kerk en die hierbinnen hoge functies bekleedt
mezuli - maand
mitar (mv. mitasi) - wacht, bewaker
mitern - de (stads)wacht
mon-apaime - erfbaron, eerste opvolger/erfgenaam van een baron
mon-cante - erfgraaf, eerste opvolger/erfgenaam van een graaf
mondaul - erfenis
mondun - wereld
monei - erfgenaam
mon-epxi - erfridder, eerste opvolger/erfgenaam van een ridder
mon-hagxi - erfhertog, eerste opvolger/erfgenaam van een hertog
mon-imprexi - erfvorst, eerste opvolger/erfgenaam van een vorst, wordt als alternatief gebruikt voor kroonprins
mon-peroxi - erfprins, eerste opvolger/erfgenaam van een prins
motolai - de armen
motoxe - armoede
motoxti - de armsten, het uitschot
nauen - vier [naui - vierde]
nave (mv. navin) - schip
navexte - scheepvaarder
navezon (mv. navezonin) - kapitein van een schip
navinaxi - commodore, bevelhebber van een eskader in de marine (letterlijk: 'heer van de schepen'
nenemon - ranger, een ordehandhaver in de dunbevolkte gebieden van Vedaime
nepanargxi - hoofdonderzoeker (hoofd inquisitie)
nepaneze - assistent inquisiteur
nepanon - (kerkelijke) inquisitie
nepanoxte - onderzoeker (inquisiteur)
neruze - positie vergelijkbaar met kanselier of eerste minister; de uitvoerder van de wil van een heerser. In het Vierde Rijk werd de positie vervangen door die van curzon, maar hij keerde terug na het Vierde Rijk binnen de zelfstandige Azulische staten
netonun - zon
nijote - rang onder de nomadische stammen van de Xorai voor een strijder met een paard en gewoonlijk ook met een strijdwagen; de Azuli vertaalden het met inioxte
niomun - adellijke titel gedurende het Eerste en Tweede Rijk, van lage rang, later geïdentificeerd met baron
nomon - ouderwetse titel van status die toebedeeld werd aan personen van belang die niet de rang van upexte bezaten maar die deze wel zouden kunnen bereiken
oke - mannelijk (los identificerend achtervoegsel); bijv. [curzon-oke - mannelijke landvoogd]; [as-oke - mannelijke echtgenoot]; maar ook geldt [kallon-oke - huis voor mannen]
okei - mannelijk persoon
olotai - middenklasse, gewone burgers
oloxti - het midden (zowel geografisch als sociaal) [olozen - midden (bijvoeglijk)]
omen - twee [omi - tweede, ome - secundair (suffix)]
omiumaxaizte - letterlijk "tweede priester", de naaste vertrouweling en dienaar van een kardinaal, bisschop, hogepriester of landspriester; voor de laatste twee zijn zij ook de plaatsvervanger. Ook dienen zij de hoge officieren van de Sessulische garde.
omiunepaneze - assistent van een officier van de inquisitie
omiunepanoxte - officier van de inquisitie; heeft de leiding over een regio waar de inquisitie actief is
onotzale - raadsman/assistent van een bisschop of kardinaal
onun - heraut; aankondiger; woordvoerder; spreker tegenover een groep personen
orun - antieke titel gedurende het Eerste Rijk voor de bestuurder van een van de zeven provincies
oxti - man; [-exte - suffix om een persoon van een beroep of taak aan te duiden]; [ozen - eigendom van een man]
paleiun - adviesorgaan van een bisschop of kardinaal, gewoonlijk bestaande uit vijf leden, de onotzale
panalpisti - team van mobiele wetsdienaren, vooral gebruikt in dunbevolkte afgelegen regio's in Mistride, Bandrime en Kandaule
panalpixte - mobiele wetsdienaar, lid van een panalpisti
perome - aanspreekvorm/titel van de kinderen van een peroxi
peroxi (mv. perozin) - prins
peroxi-apaze - rijksprins, een prins zonder domein die meerdere domeinen beheert voor een vorst
phamir - document dat berichten bevat
phoicri - provincie (bestuurd land)
phoicri-xokozen - buiten-provincie
phoitux - benoemde bestuurder van een provincie (ten tijde van het Eerste Rijk en later), gouverneur
phoizen-xunexte - gouverneur-generaal, bestuurder van een territorium
pilai - de rijken
pilixe - rijkdom
pilixti - bourgeoisie, welgestelden (niet van adel)
pilon - gentleman/dame
riasun - adellijke titel gedurende het Eerste en Tweede Rijk, van hoge rang. Deze titel lag tussen graaf en hertog in en was niet overerfbaar, maar werd toegekend aan de machtigste edelen naast de cunnux en zijn familie. Zij hadden dan ook de grootste kans om een dynastie eventueel te vervangen
sagisti - schutterij; divisie van boogschutters
Sagisti Tertullon - Tertullische Schutters; elite-eenheid van boogschutters
sagixte - (boog)schutter
sarkar (mv. sarkasi) - militaire rang equivalent aan kapitein; wordt gebruikt om een askar van ruiters aan te duiden
se - vrouwelijk (los identificerend achtervoegsel); bijv. [curzon-se - vrouwelijke landvoogd]; [as-se - vrouwelijke echtgenoot]; maar ook geldt [kallon-se - huis voor vrouwen]
seluze - financieel beheerder (letterlijk: dienaar van de schatkist), ook als naam gebruikt voor de minister van financiën
shaite - aanspreekvorm voor een direct vrouwelijk lid, uitgezonderd de kinderen, van een adelijke familie welke over een bondsland heerst. Alleen bij hertog en lagere adel
suna - kroon
sunei - te kronen persoon
sun-hagxi - kroon-hertog, eerste opvolger/erfgenaam van een groot-hertog of aartshertog
sun-imprexi - kroonvorst, een titel die laat in het Vierde Rijk in zwang was voor de meest machtige vorst
sun-peroxi - kroonprins, eerste opvolger/erfgenaam van een vorst of koning. Als alternatief wordt ook wel de titel mon-imprexi (erfvorst) gevoerd
suwa - vrouw [suwe - eigendom van een vrouw]
suwei - vrouwelijk persoon
taquxiume - vrije zelfstandige boer, hereboer
tellan - raadgever
tellanargxi - primaire raadgever
tellaxi - voorzitter van een raad
tellaxte - raadsman; lid van een raad
tellon - de raad
temagome - aanspreekvorm voor de kinderen van een temagxi
temagxi (mv. temagozin) - erfelijke bestuurder van een provincie (ten tijde van het Tweede Rijk en later), enigzins vergelijkbaar met de titel onderkoning. In de regel mag een temagxi niet huwen met iemand die deel uit maakt van een adellijke familie.
temexi - militaire leider (titulair), bevelhebber (zonder specifieke aanduiding)
temeze - kwartiermeester van een leger
temisti - leger (armee)
temisti hueize - grande armee; naam voor zeer omvangrijk leger, soms bestaande uit kleinere legers
temixte - soldaat (zonder specifieke aanduiding)
tenamexi - letterlijk: eerste echtgenoot (zowel mannelijk als vrouwelijk); antiek aanduiding voor de echtgenoot van een Cunnux
tenamun - echtgenoot (zowel mannelijk als vrouwelijk)
tenate - Xorai naam voor een hoofdman of getrouwe van een stamhoofd (cante) die ook het hoofd van zijn eigen huishouden was
tenar (mv. tenasi) - spiegel
tepaxti - neder (het lager gelegen land) [tepazen - neder (bijvoeglijk)]; zo betekent [Mezembri-Tepazen - Neder-Mezembri]
tepis - minder (status) [tepize - iets of persoon van mindere status]
tepozhai - naam voor de met ijzeren platen beklede Azulische stoomschepen (letterlijk: ijzerhuid)
teteme - aanspreekvorm voor de kinderen van een edelman van de status van xicante tot tetexi
tetexi (mv. tetezin) - heer (niet adellijk), verving xiun vanaf het Vierde Rijk
tetnante - Xorai rang voor een 'eerste onder de tenate', oftewel iemand die door de cante als leider over andere tenate was aangesteld
thri (mv. thrin) - land (bezittelijke basisvervoeging, land behorende bij een volk of geografisch kenmerk);
zo betekent [Indri - land van mensen]; [Xunundri - land van eerste/hoge mensen];
[Kascamandri - land van mensen die bij het uitgestrekte water wonen]; [-drin - landbewoner(s)] en [-to - landse (bijvoeglijk)]
[Kilvendri - land van mensen aan de andere zijde van de bergen]
ti - licht (dag)
tigoze - gedurende het Eerste en Tweede Rijk was dit een positie vergelijkbaar met die van eerste minister; de uitvoerder van de wil van een Orun of Phoitux. Later werd het gebruikt voor het Azulische equivalent voor een zogenaamde staatssecretaris of onderminister
titelantun - bericht; boodschap; brief
tixante - boodschapper
tomun - geld
tonalli - dag (indeling van de week)
tozotxe (mv. tozotxin) - moderne wapenschutter
tukar (mv. tukasi) - militaire rang equivalent aan kapitein; wordt gebruikt om een askar van zware infanterie aan te duiden
ubunte - een machtig, invloedrijk persoon zonder titel of rang in koninkrijk Xoromendri (meestal aan het koninklijk hof); vertaald van Azulische upexte
une (mv. ine) - mens
upargxi - eerste onder de grootheden, bijzondere titel die alleen tijdens het Vierde Rijk heeft bestaan en alleen gedragen kon worden door volwassen mannelijke leden van het keizerlijke Huis die prins van Xunundri, Kepheramondri of Kascamandri waren.
upexte - grootheid, van hoge rang. Ook gebruikt als aanspreekvorm voor een edelman met titel. Oorspronkelijk verheffing van edelen die ook op militair gebied de meerdere waren
upezi - het rijk, land van grote omvang [epis - het rijk van; apaze - van het rijk]
upezikemaiti - heersende dynastie van het rijk
utun - ministerie
utuze - Azulische equivalent voor een minister
uweis - oud [uweze - oude; of - aanduiding voor een persoon van hoge leeftijd]
vexti - het beeld/de visie
xamisti - infanterie (algemeen)
xamixte - infanterist (algemeen)
xapon - de financiën, de boekhouding
xapoxte - financieel controleur, hoofdaccountant
xapoze - accountant, rekenmeester
xatli - rivier (oude vorm)
xatoxte - aanspreekvorm/titel van de kinderen van een exar, vergelijkbaar met prins
xauxe (mv. xauxin) - tijding
xazte - kroonprins, aanspreekvorm/titel van de erfopvolger van een exar
xenilizti - de familie
xexemili - dagelijks schrijven
xi - de eerste, de leidende; veelgebruikt achtervoegsel voor namen en titels; ook gebruikt als voorvoegsel om de hoogste rangorde aan te duiden. Als voorvoegsel wordt in veel woorden de variant xiu gebruikt om aan te duiden dat het om een persoon gaat.
xicante - paltsgraaf; adellijke niet-erfelijke titel tijdens het Vierde Rijk die werd gegeven aan titelloze getrouwen van de curexi zodat zij voldoende status aan het hof hadden
xihjux - adelijke titel voor de kinderen van de cunnux, later geïdentificeerd met prins
ximale - schildknecht, gewapende beschermer van een officier of edelman
xioux - antieke titel voor de eerste volwassen erfopvolger van de cunnux. De titel werd vooral gebruikt om gemakkelijker de betreffende persoon aan te duiden.
xipilixti - leidende bourgeoisie, zeer rijken
xiti - het oosten [xizi - oost/oostelijke]; letterlijk 'eerste licht'
xiucexiaze - hoofdambtenaar, hoofd van een ministerieel departement
xiudemeze - persoonlijke paleisdienaar van een edele; gewoonlijk hadden de adellijke kinderen in het paleis een leeftijdsgenoot van relatief gewone afkomst waarmee ze opgroeiden en hun vertrouweling werd
xiun (mv. xiunin) - heer (niet adellijk), stamhoofd; letterlijk 'eerste van het volk'. Term gebruikt tot het Vierde Rijk voor lokale leiders, daarna vervangen door tetexi, maar nog wel gebruikt voor barbaarse stammen buiten het rijk. Tussen het Tweede en het Vierde Rijk vormden zij de facto de adel, maar de titel was niet automatisch erfelijk. Vanaf het Vierde Rijk werden alle xiun een cante of een apaime.
xiunepaneze - assistent van het hoofd inquisitie
xiunepanoxte - hoofd inquisitie
xiunome (mv. xiunomin) - aanspreekvorm voor de kinderen van een xiun. Zij hadden officieel geen rang en dit was een vorm van beleefdheid
Xiunto Tellon - Raad van Heren; in de praktijk een stadsbestuur waarvan alle leden de rang xiun hebben. De Xiunto Tellon was een bestuursvorm geïntroduceerd door de koninkrijk Kike en verdween na de vorming van het Vierde Rijk
xiumaxaizte - hogepriester
xiumexeze - zwaardmeester
xiupanalixte - leider van een panalpisti (groep van mobiele wetsdienaren), fungeert gewoonlijk als rechter
xiutellan - leider van de raadgevers of raadsfactie
xiuxuize - afdelingshoofd, in feite de tweede man van de xuixte die bij diens afwezigheid de leiding waar neemt
xiuze - letterlijk 'eerste van de dienaren'
xodiadoxi (mv. xodiadozin) - rivaliserende (erf)opvolger (van een curexi); term die werd gebruikt tegen het einde van het Vierde Rijk toen er geen eenduidige opvolging was
xokoxti - buiten (anti-centrum) [xokozul - perifeer (anti-centraal), xokozen - buiten (bijvoeglijk)]
xokurexi (mv. xokurezin) - tegenkeizer, lid van het Huis Plentagonunte Capeti die de keizerlijke titel claimde, maar niet in Terazon zetelde
xopar (mv. xopasi) - bijlvechter; voornamelijk gebruikt door barbaren
xue (mv. xuin) - woord
xuian - schrijver (algemene term)
xuisti - secretariaat, juridische afdeling, etc.; gezelschap van beroepsschrijvers
xuixte - Schrijver en Jurist van de Kerk, beheerder van het secretariaat en de juridische afdeling
xuize - iemand met het beroep van schrijver
xulatzen - zes [xulatzi - zesde]
xuleven - acht [xulevi - achtste]
xulinauen - negen [xulinaui - negende]
xulomen - zeven [xulomi - zevende]
xun - hoog, verheven; aanduiding voor 'iemand die de wapenen beveelt'
xunargxi - opperbevelhebber, eerste onder de bevelhebbers
xunesti - het militaire opperbevel
xunexte - generaal, legeraanvoerder (oorspronkelijk letterlijk 'verheven man')
xuntemixte - officier
xunze - kolonel; onderbevelhebber van een generaal. Soms ook geschreven als xuntze; (oorspronkelijk letterlijk 'verheven dienaar')
yaioxe - krijgsheer; oude term uit het Eerste Interregnum
yeven - drie [yevi - derde]
zaikar (mv. zaikasi) - militaire rang equivalent aan kapitein; wordt gebruikt om een askar van schutters aan te duiden
zinxis - jong [zinxze - jonge; of - aanduiding voor een persoon van jonge leeftijd]
zon - voogd
zondaul - voogdij
